พระเดชพระคุณหลวงพ่อ พระเทพญาณมงคล ซี่งบรรดาศิษยานุศิษย์รู้จักท่านดี ในนามว่า "หลวงป๋า"  เดิมท่านชื่อ เสริมชัย พลพัฒนาฤทธิ์    ท่านเกิดเมื่อวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2472 ณ อำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์   เป็นบุตรคนที่ 4 ของคุณพ่อทองดี และคุณแม่บุญนาค พลพัฒนาฤทธิ์   ท่านมีพี่น้องร่วมมารดาบิดา 6 คน 

ภายหลังจากที่ท่านสำเร็จการศึกษาระดับมัธยมจากโรงเรียนบุรีรัมย์วิทยาลัยและเตรียมอุดมศึกษาปีที่ 2 จากโรงเรียนราชสีมาวิทยาลัยแล้ว  เข้ามาทำงานเป็นพนักงานการท่าเรือแห่งประเทศไทยอยู่ชั่วระยะเวลา 2-3 ปี  ท่านได้เข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จนสำเร็จปริญญาตรีเมื่อปี พ.ศ.2498 ทำงานแล้วได้ศึกษาต่อจนสำเร็จปริญญารัฐประศาสนศาสตร์มหาบัณฑิต (เกียรตินิยม "ดี") ในปี พ.ศ.2508

ครั้นต่อมาในปี พ.ศ.2512 ท่านได้สำเร็จการศึกษาหลักสูตร "ระเบียบวิธีการวิจัยทางสังคมศาสตร์" จาก Institute of Social Research, The University of Michigan, Ann Arbor สหรัฐอเมริกา และสำเร็จการศึกษาอบรมหลักสูตรการควบคุมระบบงานคอมพิวเตอร์ จัดโดยกองฝึกอบรมสำนักข่าวสารอเมริกัน (USIS) สำนักงานใหญ่อเมริกา 

ท่านทำงานเป็นพนักงานต่างประเทศของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา  ประจำอยู่ที่สำนักข่าวสารอเมริกัน แห่งสถานทูตสหรัฐอเมริกา ประจำกรุงเทพฯ  ในตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญฝ่ายการวิจัย (Research Specialist) 

ระหว่างที่ท่านอยู่ที่สำนักข่าวสารอเมริกันนั้น งานในหน้าที่ระดับหัวหน้าฝ่ายวิจัยฯ ทำให้มีความเคร่งเครียดในการทำงานเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ   ท่านจึงหาเวลาศึกษาและปฏิบัติธรรม ร่วมกับเพื่อนๆ ที่ทำงานอยู่ที่เดียวกัน โดยใช้เวลาพักกลางวัน ปิดประตูห้องทำงาน นั่งสมาธิกันประมาณวันละ 15-30 นาที   และไปปฏิบัติธรรมที่วัดธาตุทองได้ 7 วันก่อนที่จะต้องเดินทางไปอเมริกา

หลังจากพักอยู่ที่อเมริกาได้ระยะหนึ่ง พอให้สิ่งต่างๆ เข้าที่เข้าทางดีแล้ว  ท่านก็เริ่มปฏิบัติภาวนาต่อ   ทุกๆ คืนก่อนเข้านอน วันละ 1 ชั่วโมง มิได้ขาด จนปรากฏผลของสมาธิในระดับหนึ่ง สามารถเห็นภรรยาที่ประเทศไทยกำลังทำงานบ้านอยู่ได้ และได้จดหมายสอบถามดู  ก็ปรากฏว่าเป็นเช่นนั้นจริง

จากนั้นมาอาจารย์เสริมชัย โดยการแนะนำของพระอาจารย์ณัฐนันท์ กุลสิริ  ได้ฝากตนเข้าเป็นศิษย์ของพระเดชพระคุณ พระราชพรหมเถร (วีระ คณุตฺตโม) อดีตรองเจ้าอาวาสและพระอาจารย์ใหญ่ฝ่ายวิปัสสนาธุระ  วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ   ผู้ทำหน้าที่สืบทอดวิชชาธรรมกาย สืบต่อจากพระเดชพระคุณหลวงพ่อวัดปากน้ำ  พระเดชพระคุณท่านได้ต่อวิชชาธรรมกายชั้นกลาง และชั้นสูงให้กับอาจารย์เสริมชัยเป็นครั้งแรกเมื่อวันพฤหัสบดีที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2516  ตรงกับวันขึ้น 11 ค่ำ เดือนอ้าย เวลา 17.30 น.   ทันทีที่อาจารย์มงคลบุตร (อาจารย์เสริมชัย) กราบนมัสการถวายตัวเป็นศิษย์ของท่าน   พระเดชพระคุณหลวงพ่อ พระราชพรหมเถร (วีระ คณุตฺตโม) ได้กล่าวแก่อาจารย์มงคลบุตรเพียงสั้นๆ  แต่มีความล้ำลึกว่า "หาตัวมานานแล้ว เพิ่งพบ ดีแล้วที่มา เกือบจะสายไป" คือท่านเห็นด้วยใจมานานแล้ว  แต่เพิ่งจะมาพบตัวจริงในคราวนี้ 

เมื่อได้พบของจริงในพระพุทธศาสนาเช่นนี้แล้ว  ท่านจึงได้จัดตั้งโครงการพุทธภาวนาวิชชาธรรมกาย  และโครงการธรรมปฏิบัติเพื่อประชาชน ขึ้น   เพื่อเผยแพร่ธรรมปฏิบัตินี้ ทางสื่อมวลชน ทั้งวิทยุ โทรทัศน์ และสิ่งพิมพ์ต่างๆ  

ในปี พ.ศ.2524  ได้ก่อตั้งมูลนิธิพุทธภาวนาวิชชาธรรมกาย  และสถาบันพุทธภาวนาวิชชาธรรมกาย อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี  เพื่อบริหารโครงการทั้งสองนั้น  แล้วได้จัดอบรมพระกัมมัฏฐานแด่พระภิกษุสามเณร และสาธุชนทั่วไปในปี พ.ศ. 2525 จนถึงปัจจุบัน 

ท่านอุปสมบทเมื่อวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2529   ณ พัทธสีมา วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ   ได้รับฉายาว่า "ชยมงฺคโล" โดยมีเจ้าประคุณ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์  วัดสามพระยา กรุงเทพฯ  เป็นพระอุปัชฌาย์    และมีเจ้าประคุณ สมเด็จพระพุฒาจารย์ วัดสระเกศรา วรมหาวิหาร กรุงเทพฯ  (สมัยที่ดำรงสมณศักดิ์เป็นที่ พระพรหมคุณาภรณ์)  เป็นพระกรรมวาจาจารย์   และเจ้าประคุณ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพฯ (สมัยดำรงสมณศักดิ์ เป็นที่ พระธรรมธีรราชมหามุนี)  เป็นพระอนุสาวนาจารย์ 

ในปี 2534 เมื่อท่านได้บริหารกิจการเผยแผ่พระสัทธรรมให้เจริญขึ้นแล้ว ก็ได้ดำเนินขั้นตอนมาเป็นลำดับ จนกระทรวงศึกษาธิการ  จึงได้ประกาศตั้งเป็นวัดขึ้นในพระพุทธศาสนาขึ้น  ชื่อ "วัดหลวงพ่อสดธรรมกายาราม"  เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่หลวงพ่อวัดปากน้ำ พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร)  

ครั้นถึงเวลาอันเหมาะสม  เมื่อท่านอุปสมบทได้ 5 พรรษา อายุได้ 62 ปี ได้ศึกษาภาคปริยัติจากสำนักเรียนวัดปากน้ำ  ภาษีเจริญ   จนสำเร็จเปรียญธรรม 3 ประโยค และ นักธรรมเอก   เป็นพระมหาเปรียญ  ได้รับแต่งตั้งเป็น เจ้าอาวาสวัดหลวงพ่อสธรรมกายาราม อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี   เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ.2534    ท่านจึงได้กราบลาพระเดชพระคุณหลวงพ่อ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ  มารับตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวงพ่อสดธรรมกายาราม  ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา